kidney stone in marathi, kidney stone treatment at home, kidney stone diet chart in marathi, kidney stone home treatment in marathi, kidney stone diet in marathi, symptoms of kidney stone in marathi, Kidney Stone Causes Symptoms Diet Operation Home remedy in marathi, किडणी स्टोन ची सर्व माहिती, मुतखडा कारणे, मुतखडा लक्षणे, मुतखडा आहार, मुतखडा ऑपरेशन, मुतखडा पडण्यासाठी घरगुती उपाय, मुतखडा पथ्य, मुतखडा अपथ्य, मुतखडा कसा होतो, मुतखडा रामबाण उपाय मराठी
मुतखड्याचा आजार ( Kidney Stone in Marathi ) हा पुष्कळ लोकामध्ये दिसून येणारा किडणीचा एक महत्त्वपूर्ण रोग आहे. मुतखड्यामुळे असह्य वेदना, लघवीचा संसर्ग आणि किडणीचे नुकसान होऊ शकते. त्यामुळेच मुतखड्याबद्दल तसेच तो होऊ नये यासाठी उपाय जाणून घेणे गरजेचे आहे.
अनुक्रमणिका
लघवीत कॅल्शियम ऑक्झलेट किंवा इतर क्षारकण ( Crystals ) एकमेकांच्यात मिसळल्यानंतर काही काळानंतर हळूहळू मूत्रमार्गात कठीण पदार्थ तयार व्हायला लागतात त्यालाच मुतखडा ( Kidney Stone in Marathi ) असे म्हणतात.
काही व्यक्तींत विशेष करून मुतखडा का दिसून येतो ? मुतखडा होण्याची मुख्य कारणे कोणती ?
साधारणत: आपल्या लघवीत असलेले काही खास रासायनिक पदार्थ, क्षारकण एकमेकांत मिसळण्यास रोखतात, त्यामुळे मुतखडा बनत नाही. मूत्रमार्गातील मुतखडापोटातील असह्य वेदनेचे मुख्य कारण असते.
मात्र अनेक जणांमध्ये पुढील कारणांमुळे मुतखडा तयार होण्याची शक्यता असते:-
खड्यासाठी कुठला उपचार गरजेचा आहे, हे खड्याची लांबी , त्याचे स्थान , त्यामुळे होणारा त्रास आणि धोका ध्यानात घेऊन निश्चित केले जाते . हा उपचार दोन भागांत विभागता येईल .
१ ) औषधाद्वारे उपचार :-
५० टक्वयांहून अधिक रुग्णांत खड्याचा आकार छोटा असतो . जो नैसर्गिकरित्या ३ ते ६ आठवड्यात आपणहूनच लघवीबरोबर निघून जातो. ह्या काळात रोग्याला वेदनांपासून आराम मिळण्याकरता आणि खडा लवकर निघण्यासाठी सहाय्यक अशी औषधे दिली जातात.
सोनोग्राफी आणिएक्स – रे मुतखड्याच्या निदानाच्या मुख्य तपासण्या आहेत.
अ ) औषधे आणि इंजेक्शने :-
मुतखड्यामुळे होणारी असह्य वेदना कमी करण्याकरिता त्वरित तसेच दीर्घकाळासाठी परिणामकारक वेदनाशामक गोळ्या आणि इंजेक्शने दिली जातात .
ब ) जास्त पाणी :-
वेदना कमी झाल्यानंतर रोग्याला जास्त प्रमाणात पाणी पिण्याचा सल्ला दिला जातो . जास्त द्रवपदार्थ घेतल्याने लघवी अधिक होते आणि त्यासोबत खडा निघून जायला मदत होते . जर उलटी होत असल्याने पाणी पिणे शक्य नसेल तर अशा काही रोग्यांना शिरेतून बाटलीद्वारे ग्लुकोज चढवले जाते .
क ) लघवीतील संसर्गावरील उपचार :-
मुतखड्याच्या अनेक रोग्यांमध्ये लघवीचा संसर्गही दिसून येतो , ज्यावर अँटीबायोटिक्सद्वारे उपचार केले जातात .
जर नैसर्गिकरीत्या खडा निघत नसेल, तर तो काढण्याचे अनेक पर्याय आहेत . खड्याचा आकार , स्थान आणि प्रकार लक्षात घेऊन कुठली पद्धत उत्तम आहे हे युरोलॉजिस्ट किंवा सर्जन ठरवतात.
प्रत्येक मुतखडा त्वरित काढणे गरजेचे असते का ?
नाही . जर खड्यांमुळे वारंवार वेदना , लघवीत संसर्ग , लघवीतून रक्त जाणे , मूत्रमार्गात अडथळा किंवा किडणी खराब होत नसेल तर असे खडे त्वरित काढण्याची आवश्यकता नसते . डॉक्टर अशा खड्यांवर योग्य लक्ष ठेवून ते केव्हा आणि कशा प्रकारच्या उपचारांनी काढणे योग्य ठरेल याचा सल्ला देतात .
मुतखड्यामुळे मूत्रमार्गात अडथळा येत असेल, लघवीतून वारंवार रक्त वा पू जात असेल वा किडणीचे नुकसान होत असेल , तर असा खडा त्वरित काढणे गरजेचे असते .
छोटा मुतखडा जास्त पाणी प्यायल्याने नैसर्गिकरित्या आपणहून लघवीद्वारे निघून जातो .
लिथोट्रीप्सी चे फायदे :-
लिथोट्रीप्सी चे तोटे :-
लिथोट्रिप्सी ही ऑपरेशनशिवाय मुतखडा काढण्याची आधुनिक आणि प्रभावी पद्धत आहे.
किडणीतील मुतखड्यावर दुर्बिणीद्वारे उपचार फायदे :-
सामान्यपणे पोट फाडून केल्या जाणाऱ्या मुतखड्यावरील ऑपरेशनमध्ये पाठ आणि पोटाच्या भागात १२ ते १५ सेंमी लांब चीर पाडावी लागते . पण वर नमूद केलेल्या ह्या आधुनिक पद्धतीत केवळ १ सेमी छोटी चीर कमरेवर पाडली जाते . त्यामुळे ऑपरेशननंतर रोगी काही काळातच आपला पूर्वीचा दिनक्रम आचरू शकतो .
मूत्राशय आणि मूत्रवाहिनीत असलेल्या खड्यावरील उपचारासाठी ही उत्तम पद्धत आहे . ह्या पद्धतीत ऑपरेशन किंवा चीर न पाडता लघवीच्या मार्गातून ( मूत्रनलिका ) विशेष प्रकारच्या दुर्बिणीच्या ( Cystoscope आणि Ureteroscope ) मदतीने खड्यापर्यंत पोहचता येते आणि खड्याला “ शॉकवेव्ह प्रोब ” द्वारे छोट्या कणात तोडून दूर केले जाते .
दुर्बिणीद्वारे केल्या जाणाऱ्या उपचारात मुतखड्याला ऑपरेशनशिवाय काढता येते .
मुतखडा जेव्हा मोठा असेल आणि वरील उपचारांनी तो सहज काढणे शक्य नसेल तेव्हा तो शस्त्रक्रियेद्वारे काढला जातो .
मुतखडा होऊ न देणे टाळणे :-
मुतखडाएकदा नैसर्गिक रूपात किंवा उपचारांद्वारे निघून गेल्यानंतर या आजारापासून संपूर्णपणे मुक्ती मिळते का ?
नाही . ज्या रोग्याला एकदा मुतखडा झाला असेल त्याला पुन्हा तो होण्याची शक्यता ८० % असते . त्यामुळे प्रत्येक रोग्याने सावध राहणे गरजेचे असते.
पुन्हा मुतखडा होऊ नये म्हणून रोग्याने कुठली काळजी घ्यावी आणि पथ्य पाळावे ?
मुतखड्याच्या आजारात आहारनियंत्रण विशेष महत्वाचे आहे . पुन्हा मुतखडा होऊ नये अशी इच्छा बाळगणाऱ्या रोग्यांनी पुढील सल्ल्यांचे लक्षपूर्वक पालन केले पाहिजे .
जास्त पाणी पिणे मुतखड्यावरील उपचारासाठी आणि तो पुन्हा होऊ नये हे टाळण्यासाठी खूप गरजेचे आहे .
ऑक्झिलेटवाल्या मुतखड्यासाठीचे पथ्य :-
खाली दिलेले ऑविझलेटयुक्त खाद्य पदार्थ कमी खावेत .
युरिक अॅसिड मुतखड्यासाठी पथ्य :-
ज्यामुळे युरिक अॅसीड वाढू शकते असे पुढील खाद्यपदार्थ अत्यंत कमी प्रमाणात खावेत .
९० % रोग्यांना मुतखडा पुन्हा होऊ शकतो , म्हणून नेहमी पथ्य पाळणे व सल्ल्यानुसार तपासणी करून घेणे आवश्यक असते .
मुतखडा स्वतःहून पडल्यास किंवा उपचारांनी काढल्यानंतरही पुन्हा होण्याची भीती बहुतांशी रोग्यात असते आणि काही रोग्यांना मुतखडा असूनही त्याची लक्षणे दिसत नाहीत किंवा ती न दिसण्यासारखी असतात . म्हणूनच कुठल्याही प्रकारचा त्रास होत नसला तरी , डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार प्रत्येक वर्षी सोनोग्राफी करून घेणं आवश्यक आहे. सोनोग्राफीमध्ये मुतखडा नसल्याची खात्री करता येते किंवा प्राथमिक अवस्थेत त्याचे निदान होऊ शकते .
मुतखड्याची लक्षणे लक्षात घेऊन योग्य औषधे घेतल्यास मुतखडा होणे टाळू शकतो.
प्रस्तावना SRDP (Scientific Reversal Detoxification Process) उपचार ही एक आधुनिक आयुर्वेदिक पद्धती आहे जी पारंपरिक… Read More
प्रस्तावना सोरायसिस हे एक दीर्घकालीन त्वचेचे आजार आहे जे त्वचेच्या पेशींच्या अनियंत्रित वाढीमुळे उद्भवते. ही… Read More
प्रस्तावना पॉलीसिस्टिक ओव्हरी डिसऑर्डर (PCOD) किंवा पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (PCOS) ही एक सामान्य हॉर्मोनल समस्या… Read More
प्रस्तावना केस गळती ही एक सामान्य समस्या बनली आहे जी पुरुष आणि महिलांना सारख्या प्रभावित… Read More
प्रस्तावना गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग (Cervical Cancer) हा महिलांमध्ये आढळणारा एक गंभीर आणि जीवघेणा आजार आहे,… Read More
ऍसिडिटी, ज्याला मराठीत "अम्लपित्त" किंवा "छातीत जळजळ" असेही संबोधले जाते, ही आजकालच्या जीवनशैलीमुळे सामान्य झालेली… Read More